کمک های اولیه قسمت سوم
کمک های اولیه قسمت دوم
آوریل 14, 2019
دو زاویه مهم در پاراگلایدر
می 12, 2019
شوك
به اختلال در كاركرد سيستم گردش خون، شوك مي گويند و زماني رخ مي دهد كه خون اكسيژن دار كافي براي تمام نقاط بدن موجود نباشد.
ازآنجا كه هرگونه آسيب به درجات مختلف سيستم گردش خون را تحت تأثير قرار مي دهد، امدادگران به طور خودكار بايد مصدوم را از نظر شوك درمان كنند.
براي درك شوك ، در نظر بگيريد كه سيستم گردش خون سه قسمت دارد:
يك پمپ (قلب)، يك شبكه از لوله ها (رگها) و ميزان مناسبي مايع (خون)
كه به درون لوله ها پمپ مي شود.
خرابي هريك از اين سه بخش مي تواند بافت هاي بدن را از خون محروم كند و باعث وضعي شود كه به آن شوك میگویند .
انواع شوک
بر حسب اينكه كدام قسمت گردش خون مختل شده است، شوك مي تواند يكي از اين سه نوع باشد.
اشكال در پمپ :
اگر قلب نتواند به اندازة كافي خون را پمپ كند. مثلاً در يك حملة قلبي وسيع كه عضلة قلب صدمه ديده باشد، وقلب نتواند خوب منقبض شود، نخواهد توانست خون را به درون رگ ها بفرستد.
كاهش مايعات بدن :
اگر مقدار زيادي از مايعات بدن، (اغلب خون)، از گردش خون خارج شده و از دست رفته باشد.
اشكال در لوله ها :
وقتي ر گها (لوله ها) گشاد شوند، خون با همان ميزان ثابت نمي تواند آنها را پر كند. اين زماني رخ مي دهد كه سيستم عصبي آسيب ديده باشد، مثلاً در يك آسيب نخاعي يا مصرف بيش از حد برخي داروها.
به دنبال چه بايد بود ؟
• تغيير وضعيت رواني: اضطراب و بي قراري
• رنگ پريدگي، سردي، و رطوبت پوست، لبها و ناخنها
• تهوع و استفراغ
• تنفس سريع و ضربان قلب تند
• پاسخ ندادن مصدوم هنگام شوك شديد
چه بايد كرد؟
حتي اگر مصدوم نشانه اي از شوك را نداشته باشد، امدادگر بايد درمان شوك را براي او انجام دهد .
1 - آسيب هايي كه تهديد كنندة حيات است و آسیب های شديد را درمان كنيد.
2- مصدوم را به پشت بخوابانيد.
3- پاهاي او را 20 تا 30 سانتيمتر از زمين بلند كنيد. با اين كار خون از پاها به قلب بر مي گردد .
4- با انداختن پتو و كت روي مصدوم و پوشاندن وي جلوي از دست رفتن حرارت بدن او را بگيريد.
آسيب هاي ناشي از يخ زدگي
بيشتر آسيبهاي ناشي از سرما در قسمت هاي برهنه و بدون لباس بدن مانند صورت، يا انگشتان دست و پا رخ مي دهد.
هرگاه دماي هوا پايين تر از دماي يخ زدن (صفر درجة سلسيوس) باشد آسيب هاي سرما و یخ زدگي رخ ميدهد.
يخ زدگي محدود به پوست را سرمازدگي میگويند و يخ زدگي كه به اعماق پوست و و عضله آسيب زده باشد را سرما زدگي ميگويند.
سرمازدگي ناشي از يخ زدن آب روي پوست است كه در نتيجة آن پوست قرمز و احتمالاً متورم مي شود. هرچند اين نوع يخ زدگي دردناك است، اما پس از گرم شدن اثري از آن به جاي نمي ماند. البته سرمازدگي مكرر در يك نقطه ممكن است باعث ايجاد پوست خشك شود، و پوست ترك بخورد و حساس شود.
تشخيص بين یخ زدگی وسرمازدگي و از هم مشكل است. سرمازدگي نيز ممكن است خطرناك باشد، زيرا ممكن است اولين علامت يك یخ زدگی درحال پيشرفت باشد.
براي درمان سرمازدگي:
1- با گذاشتن قسمت گرم بدن در مجاورت ناحية سرمازده به آرامي آن را گرم كنيد (دست برهنه را زير بغل يا روي شكم بگذاريد يا اينكه آن را در معرض باد گرم قرار دهيد)
2- ناحيه را مالش ندهيد . پس از گرم كردن، ممكن است ناحية سرمازده قرمز رنگ و دچار گزگز شود.
سرمازدگي زماني رخ میدهد كه دما به زير دماي يخ زدن برسد.
سرمازدگي اصولاً پا، دست، گوش و بيني را گرفتار مي كند، زيرا اين نواحي عضلات زيادي ندارند تا گرما توليد كند و از مراكز توليد گرما در بدن نيز دور مي باشند. خطرناك ترين پيامد سرمازدگي، گانگرن (قانقاريا) و قطع عضو است.
بيماري هاي ناشي از گرما :
تفاوت بين خستگي گرمايي و گرمازدگي را از را ههاي گوناگون مي توان شناخت. اول اينكه اگر بدن مصدوم در لمس بسيار داغ است،به گرمازدگي مشكوك مي شويد.
نشانة مهم ديگر گرمازدگي تغيير در وضعيت رواني (رفتار) است، كه از گيجي خفيف شروع مي شود و تا نداشتن آگاهي از زمان و مكان و اغما نيز ادامه مي يابد. در بين دو سراين گستره، مصدوم اغلب غير منطقي، بي قرار، و گاه پرخاشگر مي شود و ممكن است تشنج نيز پيدا كند. در موارد شديد، مصدوم در كمتر از يك ساعت به كما فرو مي رود. هرچه حالت كما بيشتر طول بكشد، احتمال زنده ماندن او كمتر است.
خستگي گرمايي :
1- مصدوم را خيلي فوري از محل گرم به يك مكان خنك ببريد.
2- اگر نوشيدن آب خالي وضعيت مصدوم را تا 20 دقيقه بهتر نكرد
به او مايعات خنك كه الكتروليت به آن اضافه شد ه (آب نمكدار يا نوشيدني هاي ورزشي) بدهيد. به او قرص نمك ندهيد چون معده را تحريك مي كند و باعث تهوع و استفراغ مي شود.
3- پاهاي مصدوم را 20 تا 30 سانتيمتر بالا ببريد( پاها را راست نگهداريد).
4- لباس هاي اضافي را از تن مصدوم در بياوريد.
5- مصدوم را با آب خنك و بادزدن خنك كنيد.
6- اگر در عرض 30 دقيقه هيچ بهبوديي در وضع مصدوم نديديد، درجستجوي مراقبت هاي پزشكي باشيد.
كرامپ گرمايي :
براي برطرف شدن گرفتگي عضلاني ناشي از گرما يا به اصطلاح كرامپ گرمايي (كه ممكن است چندساعت طول بكشد)، اين مراحل را انجام دهيد:
1- در يك مكان خنك استراحت كنيد.
2- مقداري آب خنك و نمكي (يك قاشق چايخوري به حجم يك ميلي ليتر نمك را در 250 سي سي آب حل كنيد) يا محلولهاي ورزشي موجود در بازار را بنوشيد.
3- عضلات مبتلاي پشت ساق را كشش بدهيد، يا از رو شهاي طب سوزني استفاده كنيد لب بالا را درست در زير بيني فشار دهيد.
گرمازدگي :
گرمازدگي يك اورژانس پزشكي است و بايد خيلي سريع درمان شود! هردقيقه تأخير احتمال عوارض خطرناك و مرگ را افزايش مي دهد.
1- حتي اگر به نظر مي رسد كه مصدوم رو به بهبودي است، باز هم در جستجوي مراقبت هاي پزشكي باشيد.
2- مصدوم را خيلي فوري از محل گرم به يك جاي خنك ببريد.
3- تمام لباس هاي مصدوم را تا زيرپوش در بياوريد.
4- سر و گردن مصدوم را كمي بالاتر نگه داريد.
5- تنها راه جلوگيري از آسيب آنست كه مصدوم را خيلي سريع و به هر وسيلة ممكن خنك كنيد.
روشهاي خنك كردن مصدوم عبارتند از:
• پاشيدن يا افشانه كردن (اسپري كردن) آب به مصدوم و سپس باد زدن وي. قطره هاي آب كار عرق مصنوعي را انجام مي دهد و با تبخير مصدوم را خنك مي كند. اين روش در محيط با رطوبت بالا (بيش از 75 %) مؤثر نمي باشد.
• بدون در نظر گرفتن رطوبت محيط، روي وريدهاي بزرگ كشالة ران، حفرة بازو، و دو طرف گردن كيسة يخ بگذاريد تا بدن خنك شود.
سوختگي
سوختگي بر چند نوع است،
گرمايي (حرارتي)، شيميايي و الكتريكي .
سوختگي گرمايي (حرارتي)
همه سوختگی هاي گرمايي در اثر شعلة آتش نيست و تماس با يك جسم داغ، يا بخار آتش زايي كه شعله ور مي شود و ايجاد اشتعال يا انفجار مي كند، و بخار يا مايع داغ از علل ديگر اين نوع سوختگي هستند.
سوختگي شيميايي :
تعداد مواد شيميايي كه در تماس با پوست، ميتواند آسيب و مرگ بافتي ايجاد نمايد، بسيار زياد است. ميزان تخريب بافتي در اين نوع سوختگي، شبيه سوختگي گرمايي است، و بستگي به مدت زمان تماس، ضخامت پوست، و قدرت ماده شيميايي دارد، و تا زماني كه آن ماده از روي بدن برداشته نشده است، به نابود كردن بافت ها ادامه مي دهد.
سوختگي شيميايي ناشي از سه نوع ماده (اسيدي، قليايي، مواد آلي) مي باشد.
سوختگي الكتريكي:
شدت يك آسيب ناشي از تماس با جريان الكتريكي به نوع جريان (مستقيم يا متناوب)، ولتاژ، محل مورد تماس و مدت زمان تماس بستگي دارد.
پيش از اين سوختگي ها را به سه دستة درجة يك، درجه دو، و درجه سه تقسيم مي كردند، اما دسته بندي سطحي ، نيمه ضخامت و تمام ضخامت سوختگي نيز در پزشكي معمول است كه توصيف بهتري درباره آسيب بافتي ارايه مي دهد.
سوختگي درجه يك (سطحي):
خارجي ترين لايه پوست (اپي درم) را درگير مي كند و مشخصات آن عبارت است از :
قرمزي، كمي تورم، حساسيت به لمس و درد. پس از يك هفته ترميم صورت مي گيرد و هيچ اثري از سوختگي باقي نمي ماند. اين نوع سوختگي معمولاً در حاشيه سوختگیهاي عميق تر نيز ديده مي شود .
سوختگي درجه دو (نيمه ضخامت) :
از لايه بيروني پوست عبور مي كند، و به لايه داخلي پوست يا دِرم مي رسد تاول ، تورم ، ترشح مايع و درد شديد از مشخصات اين سوختگي است زيرا مويرگ هايي كه در دِرم است ، آسيب مي بيند و مايع درون خود را در بافتهاي اطراف رها مي كند. تاولي كه دست نخورده باشد، يك پوشش استريل و ضد آب است. اما همين كه تاول تركيد، ترشحات خارج می شود و خطر عفونت بالا مي رود.
سوختگي درجه سه (تمام ضخامت) :
يك سوختگي شديد است كه تمام لايه هاي پوست را متلاشي مي كند و وارد بافت چربي و عضلات زير آن ميشود در اينجا پوست مانند چرم براق، يا خاكستري به نظر مي رسد. ظاهر آن به نظر خشك مي رسد زيرا مويرگ ها از بين رفته اند و ديگر مايعي در آن منطقه وجود ندارد . با وارد آوردن فشار روي پوست ، رنگ آن سفيد نمي شود زيرا بافتهاي آن مرده است. در اين نوع سوختگي مصدوم هيچ دردي احساس نمیکند زيرا پايانه هاي عصبي آسيب ديده و يا از بين رفته اند. اگر هم دردي باشد به علت بافت هاي مجاور است كه سوختگي كمتري دارد.
در مراقبت از اين نوع سوختگي بايد بافت هاي مرده برداشته شود، ويك پوست به آن منطقه پيوند شود تا بهبود يابد.
مراقبت از سوختگي درجة يك
1- منطقه سوخته را در آب سرد فرو كنيد، يا يك پارچة خيس و سرد روي آن بگذاريد تا درد كم شود . تا زماني كه درد چه درون آب يا بيرون آب هست ، كمپرس سرد را ادامه دهيد (گاهي 10 دقيقه، و گاه تا 45 دقيقه طول مي كشد) سرما جلوي پيشرفت سوختگي را به بافتهاي عمقي مي گيرد. اگر آب سرد در دسترس نبود، مي توانيد از نوشيدني هاي خنك نيز استفاده كنيد تا حرارت پوست سوخته پايين بيايد.
2- براي كم كردن درد و التهاب ايبوپروفن و به بچه ها استامينوفن بدهيد.
3- پس از اينكه سوختگي خنك شد ، روي آن ژل آلوورا بماليد تا پوست مرطوب بشود و خارش و پوسته ريزي آن كم شود . ژل آلوورا خاصیت ضد ميكروبي دارد و مسكن قويي هم است .
4- بازو يا پاي سوخته را بالا نگه داريد.
مراقبت از سوختگي درجه دوي كوچك (كمتر از 20%سطح بدن)
1- مراحل 1 و 2 در مراقبت از سوختگي درجة يك را انجام دهيد.
2- پس از اينكه منطقة سوخته خنك شد ، يك لاية نازك پماد مخلوط باسيتراسين ، نئومايسين و پولي ميكسين به آن بماليد. البته ماليدن آنتي بيوتيك موضعي زخم را استريل نمي كند، اما مي تواند تعداد باكتري ها را تا حدودي كم كند تا بدن بتواند با مكانيسمهاي دفاعي خود با آن مقابله نمايد و جلوي ورود باكتري را بگيرد.
3- روي منطقة سوخته را با يك پانسمان خشك، غيرچسبنده، استريل يا يك پارچه تميز بپوشانيد. پوشاندن سوختگي درد را از طريق محافظت از پايانه هاي عصبي كاهش میدهد.
هدف اصلي از پانسمان روي سوختگي، تميزنگه داشتن سوختگي و جلوگيري ازهدررفتن رطوبت بدن از طريق تبخير و در نهايت كاهش درد است. اگر انگشتان دست يا پا سوخته اند، بين آنها پانسمان خشك بگذاريد.
4- به مصدوم تا آنجا كه مي تواند و حالت تهوع پيدا نكرده است، آب بخورانيد.
مراقبت از سوختگي درجه دوي بزرگ (بيش از 20 % سطح بدن)
محل را سرد نكنيد چون ممكن است هيپوترمي ايجاد بشود.
1- مراحل 2 تا 4 از مراقبت از سوختگي درجه دوي كوچك (كمتر از 20 % سطح بدن ) را دنبال كنيد.
2- در جستجوي مراقبت هاي پزشكي باشيد يا با اورژانس تماس بگيريد.
مراقبت از سوختگي درجه سه
1- روي محل سوختگي را با يك پانسمان استريل يا پارچه تميز وخشك غيرچسبنده بپوشانيد.
2 - با بالا بردن پاهاي مصدوم و گرم نگه داشتن وي با يك پتو يا ملحفه تميز شوك او را درمان كنيد.
3- در جستجوي مراقبت هاي پزشكي باشيد و مصدوم را به يك مركز درماني برسانيد .
سوختگي شيميايي :
سوختگي شيميايي اغلب ناشي از تماس پوست با يك ماده سوزاننده يا خورنده است . ماده شيميايي تا زماني كه با پوست در تماس است به ( سوزاندن ) ادامه مي دهد ، براي همين هم بايد در اسرع وقت از روي پوست برطرف شود.
كمكهاي اوليه براي تمامي سوختگی هاي شيميايي شبيه است ، و تنهابراي برخي موارد استثنايي از مواد خنثي كننده استفاده مي شود . قلياها مانند مواد بازكننده فاضلاب بيش از اسيد ها مانند آب باتري سوختگي ايجاد مي كنند زيرا به اعماق بافت نفوذ مي كنند و تا مدت زيادي فعال مي مانند. تركيبات آلي مانند محصولات نفتي نيز مي توانند سوزاننده باشند.
چه بايد كرد
1- مواد شيميايي محل را بلافاصله با فشار آب بشوييد. براي مواد شيميايي خشك، قبل از شستشو با آب محل را از ماده شيميايي پاك كنيد، مگر اينكه به آب زيادي دسترسي داشته باشيد. مواد شيميايي خشك در مجاورت آب فعال مي شود و آسيب بيشتري به پوست وارد مي كنند. مراقب باشيد خودتان در تماس با ماده شيميايي قرار نگيريد.
2- زماني كه با فشار آب شستشو ميدهيد زيورآلات و لباس هاي آلوده مصدوم را در بياوريد . لباس ماده شيميايي را در خود نگه مي دارد، و تا زماني كه در تماس با پوست قرار دارد به سوزاندن ادامه مي دهد.
3- شستشو با فشار آب را در تمام سوختگي هاي شيميايي (پوست چشم) به مدت 20 دقيقه ادامه دهيد. شستشو با مقدار زياد آب، غلظت ماده را كم و آن را رقيق مي كند و از روي پوست كنار مي زند.
4- محل سوختگي را با يك پانسمان استريل يا پارچه تميز، و درسوختگی هاي بزرگ با يك روبالشي بپوشانيد.
5- براي انواع سوختگي شيميايي در پي دريافت مراقبت هاي پزشكي باشيد.
سوختگي الكتريكي
حتي يك شوك الكتريكي كوچك نيزميتواند از درون آسيب شديدي وارد كند. ولتاژ خانگي 220 ولت هم مي تواند كشنده باشد . سه نوع آسيب ناشي از برق وجود دارد:
سوختگي حرارتي (شعله)، سوختگي ناشي از قوس الكتريكي (جرقه) وآسيب الكتريكي واقعي (در اثر تماس)
سوختگي حرارتي (شعله)
ناشي از تماس مستقيم لباس روي پوست با جريان الكتريكي و شعله ور شدن آنست. اين نوع آسيب در اثر شعله ايست كه جريان الكتريكي ايجاد مي كند نه به علت جريان يا قوس الكتريكي .
سوختگي ناشي از قوس الكتريكي (جرقه)
زماني رخ می دهد كه برق از يك نقطه به نقطه اي ديگر بپرد يا قوس تشكيل بدهد نه اينكه از بدن عبور كند. هر چند زمان جرقه كم باشد، اما ميتواند يك آسيب سطحي ولي وسيع ايجاد نمايد.
آسيب واقعي ناشي از برق گرفتگي (تماس) زماني رخ ميدهد كه جريان برق از درون بدن عبور كند. اين نوع آسيب با دو نوع زخم ورودي و خروجي مشخص مي شود. مهمترين نكته در اين نوع آسيب اين است كه آسيب سطحي ممكن است تنها نوك يك كوه يخي باشد كه درآب فرو رفته است. جريان هاي برق با ولتاژ بالا كه از درون بدن عبورمي كند ممكن است آهنگ طبيعي قلب را مختل كند و باعث ايست قلبي، سوختگي و يا آسيبهاي ديگربشود.
هنگام برق گرفتگي، برق در محل تماس وارد بدن مي شود و از مسيرهايي كه كمترين مقاومت بر سر راه آن وجود دارد (اعصاب و ر گهاي خوني) مي گذرد. بيشترين آسيب در درون بدن رخ ميدهد و سوختگي سطحي ممكن است كوچك باشد. اغلب اوقات در جايي كه بدن با يك سطح يا زمين تماس پيدا مي كند (مانند يك شيء فلزي) الكتريسيته از بدن خارج مي شود. گاه نيز مصدوم بيش از يك محل خروجي برق دارد.
چه بايد كرد :
1- از ايمني منطقه اطمينان حاصل كنيد. برق را قطع كنيد و يا دوشاخه را از پريز بيرون بكشيد. اگر اين كار ميسر نبود، با شركت برق منطقه يا اورژانس تماس بگيريد و از ايشان كمك بخواهيد.
2- مصدوم را از نظرCAB بررسي كنيد.
3- اگر مصدوم افتاد، او را از نظر آسيب ستون فقرات و مهره ها بررسي كنيد.
4- اگر مصدوم دچار آسيب ستون فقرات و مهره ها نبود، با بالابردن پاهاي مصدوم تا 20 تا 30 سانتيمتر مصدوم را از نظر شوك درمان كنيد؛ با انداختن پتو يا كت روي وي جلوي از دست رفتن حرارت بدن او را بگيريد.
5- خيلي سريع بدنبال مراقبت هاي پزشكي باشيد. برق گرفتگي وصدمات ناشي از آن اغلب نياز به مركز مراقبت سوختگي دارد.
تماس با خطوط نيرو(بيرون از منزل)
اگر برق گرفتگي ناشي از تماس با سيمهاي خطوط انتقال نيرو باشد كه بيش از اندازه پايين آمده است، قبل از اينكه نجاتگر به كسي كه با سيم در تماس است نزديك شود بايد برق قطع شود.
اگر با نزديك شدن به مصدوم احساس مورمورشدن و قلقلك در پاها يا پايين بدن خود كرديد، بايستيد. اين حس به شما علامت مي دهد كه شما روي زمين پرالكتريسيته هستيد و جريان برق از يك پاي شما وارد شده، و با گذشتن از پايين بدن از پاي ديگر شما خارج مي شود. يك پاي خود را از روي زمين بلند كنيد، بچرخيد و برگرديد، و به يك جاي امن بپريد.
اگر ميتوانيد خود را سالم به مصدوم برسانيد، كاري با سیمها نداشته باشيد و سعي نكنيد حتي با دسته چوبي يا تخته يا شاخه درخت آنها را تكان دهيد. از وسايلي كه رطوبت در خودشان دارند و فلزات نيز استفاده نكنيد. اگر ولتاژ خيلي بالا باشد (كه البته به ندرت مي توانيد به ميزان ولتاژ پي ببريد)، اجسامي مانند شنكش دسته چوبي، جارو و بيل نيز برق را هدايت مي كند و شما را نيز برق مي گيرد. به هيچ وجه سعي نكنيد سيم هايي را كه به پايين آويزان شده است، تكان دهيد مگر اينكه به اندازه كافي آموزش ديده و مجهز به وسايلي باشيد كه مخصوص كار با ولتاژبالا باشد.
صبر كنيد تا كاركنان آزموده با تجهيزات مناسب از راه برسند و سيم ها راببرند يا برق را قطع كنند. نگذاريد رهگذران به منطقه خطر وارد شوند. تماس با برق در ساختمان بيشتر سوختگيهاي ناشي از برق در خانه رخ مي دهد و اغلب هم به علت يك وسيله برقي خراب يا استفاده نادرست از آن است. برق را از فيوز يا كنتور قطع كنيد و يا اگر دوشاخه هنوز سالم است آن را از پريز بيرون بكشيد. تا زماني كه برق قطع نشده است به وسيلة برقي يا مصدوم دست نزنيد.
همين كه خطر براي نجاتگر رفع شد، مي توانيد كار كمكهاي اوليه راشروع كنيد.
مراقبت از زخم
زخم باز
زخم باز، يك پارگي در سطح پوست است كه باعث خونريزي خارجي ميشود و ممكن است محل ورود باكتر يها به بدن و منشأ ايجاد عفونت بشود.
زخم هاي باز انواع مختلفي دارد كه تشخيص نوع آن در ارايه كمكهاي اوليه مناسب بسيار مفيد است. در خراش، لايه فوقانی پوست برداشته مي شود و خون از دست رفته ناچيز است، و يا ممكن است هيچ خونريزي به همراه نداشته باشد. خراش يا ساييدگي اغلب دردناك است، زيرا بيشتر پايانه هاي عصبي همراه با لاية فوقاني پوست پاره مي شود و ممكن است به ذرات خاك نيز آلوده شده باشد. اين نوع زخم اگر وسيع باشد، و يا اجسام خارجي در آن فرو رفته باشد ممكن است جدي و خطرناك باشد.
شكاف
پارگی پوست با لبه هاي نامنظم.اين نوع زخم ناشی از عاملی شكافنده است كه بافتهای پوستی را پاره مي كند .
بريدگي
زخمي است كه معمولاً لبه هاي منظم دارد و شبيه بريدگی جراحي يا بريدگی با لبه كاغذ است. شدت خونريزي در اين نوع بسته به عمق بريدگی، محل، و اندازه زخم دارد .
سوراخ شدگی
معمولاً عميق، و باريك است مانند زخم ناشی از ميخ، يا چاقو در پوست يا اعضاي زير آن. محل ورود عامل ايجادكننده زخم معمولاً كوچك است و خطر عفونت بسيار بالاست.
در عين حال عامل ايجاد كننده زخم (چاقو يا ميخ) ممكن است در درون زخم باقي بماند.
پارگی
تكه اي از پوست يا كاملاً جدا مي شود و يا به بدن آويزان مي شود. اين نوع زخم ممكن است خونريزی شديد داشته باشد. اگر تكه پاره شده هنوز در يك نقطه به بدن متصل است و فقط جمع شده است،آن را صاف كنيد و در جاي خود قرار دهيد. پارگی معمولاً در گوش، انگشتان و دست ها اتفاق مي افتد.
قطع عضو
باعث بريدن يا پاره شدن و جداشدن قسمتي از بدن میشود، مانند قطع انگشت، شست پا، دست، پا، بازو يا ران.
چه بايد كرد ؟
1- با پوشيدن دستكش معاينه، خود را از بيماری های احتمالی حفظ كنيد. اگر دستكش نداريد، از چند لايه گاز، پارچه تميز، پوشش ياكيسه پلاستيكی، يا يك شیء ضد آب استفاده كنيد. به علاوه ميتوانيداز مصدوم بخواهيد كه با دست خودش به زخم فشار وارد كند. درنهايت و اگر هيچ راهي نبود، مي توانيد با دست بدون محافظ اقدام كنيد.
2- با برداشتن يا بريدن لباس زخم را پيدا كنيد تا ببينيد خون از كجا مي آيد.
مراقبت از زخم
زخم مصدوم را بايد تميز كرد تا جلوي عفونت گرفته شود. درهنگام تميز كردن زخم اغلب به علت اينكه لخته را برمي داريد، زخم دوباره خونريزي مي كند. اما در مورد خونريزي هاي شديد، تا وقتي مراقبتهاي پزشكي از راه مي رسد، به بانداژ فشاري دست نزنيد.
براي تميز كردن يك زخم سطحي:
1- زخم را با آب و صابون بشوييد.
2- در شستشوی زخم از سرم شستشو يا آب لوله كشي يا مخزن آبي كه اندازه و فشار كافي دارد استفاده كنيد. براي تميزكردن زخمي كه در خطر عفونت است (مانند زخم ناشي از گازگرفتگي حيوانات، زخم بسيار كثيف و كهنه، يا سوراخ)، زخم به دنبال مراقبت هاي پزشكي باشيد.
3- ذرات كوچكي را كه با شستشو پاك نمي شود با يك پنس استريل برداريد.
4- اگر خونريزي دوباره شروع شد، زخم را مستقيم فشار دهيد.
5- از پمادهاي آنتي بيوتيك تركيبي شامل سه آنتي بيوتيك وسيع الطيف باسيتراسين، نئومايسين، و پوليميكسين بي استفاده كنيد. روي آن را با يك پوشش استريل و غيرچسبناك بپوشانيد . براي آنكه پانسمان روي بازو يا پا جابجا نشود، يك بانداژ چسبدار يا نوارچسب دور آن ببنديد؛ در جاهاي ديگر بدن از نوار چسب استفاده كنيد.
6- تعويض پانسمان را هر روز، و اگر مرطوب يا كثيف شد، زودترانجام دهيد. اگر زخم خونريزي كرد، و پس از پانسمان به آن چسبيد، تا زماني كه زخم در حال ترميم است آن را رها كنيد. كندن دلمه شل روي زخم هنگام تعويض پانسمان آن، ترميم را مختل ميكند و خطرعفونت را افزايش مي دهد. اگر پانسمان به زخم چسبيده است، براي برداشتن آن، آن را در آب گرم بخيسانيد تا روي آن نرم شود و كندن آن آسانتر گردد.
نکات مهم
مبادا زخم را با محلول يد قوي )همان بتادين10%) یا الکل 70 % شستشو دهيد. اين ترکیبات همانقدر كه ميتواند باكتري ها را بكشد، سلول هاي بدن را هم از بين م يبرد و دردناك هم هست. به علاوه برخي افراد به يد آلرژي دارند.
مبادا براي زخمي كه نياز به بخيه دارد يا سوراخ شده است، ازپماد آنتي بيوتكي استفاده كنيد (پماد جلوي خونگيري بافت را ميگيرد) پماد آنتي بيوتكي فقط براي خراشيدگي و زخم هاي سطحي مناسب است .
شکستگی
عبارتست از خرد شدن يا ترك برداشتن استخوان.
دو دسته شکستگی وجود دارد :
شكستگي بسته (ساده) A
پوست سالم مانده وهيچ زخمي نزديك محل شكستگي وجود ندارد.
شكستگي باز (مركب) B
پوست روي شكستگي آسيب ديده يا پارهشده است . زخم ممكن است ناشي از بيرون زدن استخوان از پوست باشد و يا حاصل ضربة مستقيمي در هنگام شكستگي باشد كه باعث بريدگي پوست شده است. استخوان ممكن است هميشه در زخم دیده نشود.
مشكل واقعي خود شكستگي نيست، بلكه خطري است كه استخوان
شكسته براي اعضاي حياتي كنار خود دارد.
به دنبال چه بايد بود ؟
گاه تشخيص اينكه شكستگي رخ داده است يا نه، مشكل است. زماني كه ترديد داريد، فرض را بر شكستگي بگذاريد و براساس آن درمان كنيد.
دراينجا ميتوانيد از كلمه اختصاري تبلز )تورم، بدشكلي، لمس دردناك، زخم( استفاده كنيد:
• تورم ناشي از خونريزي كه پس از شكستگي به سرعت پديد مي آيد.
•بدشكلي كه ممكن است واضح نباشد و براي پيدا كردن آن مي توانيد عضو آسيب ديده را با عضو سالم طرف ديگر مقايسه كنيد.
•لمس دردناك و درد كه اغلب تنها در محل آسيب، ديده مي شود و گاه مصدوم مي تواند نقطه درد را با انگشت نشان دهد. روش مفيد براي پيداكردن محل شكستگي آنست كه به آرامي طول استخوان را لمس كنيد؛ نقط هایی كه به لمس حساس است و درد مي گيرد علامت خوبي براي شكستگي است.
• زخم باز كه مي تواند نشاني از شكستگي زير آن باشد.
علائم و نشانه هاي ديگر عبارتند از:
• ناكار شدن عضو آسيب ديده ممكن است رخ بدهد يا ندهد. در اين هنگام اگر عضو آسيب ديده با حركت دردناك شود، ممكن است مصدوم از بكارگيري آن امتناع ورزد. اين را حالت
(گارد ) نيز مي گويند. گاهي نيز مصدوم مي تواند عضو آسيب ديده را ( تدافعي ) با مختصري درد يا بدون هيچ دردي حركت دهد.
• احساس قرچ قرچ و ساييده شدن دو سر شكستة استخوان به هم، كه گاه شنيده هم مي شود. براي بررسي عضو آسیب ديده آن را حركت ندهيد.
• شرح ماوقع از يك تصادف ، مي تواند شما را به يك شكستگي مشكوك نمايد. مصدوم ممكن است صداي شكستگي را شنيده و يا آن را حس كرده باشد.
چه بايد كرد ؟
1- ببينيد چه اتفاقي افتاده و محل آسيب را پيدا كنيد.
2- به آرامي لبا سهاي دور ناحية آسيب ديده را بيرون آوريد. در صورت لزوم لباس را از درز آن پاره كنيد.
3- ناحيه را معاينه كنيد و دنبال ديدن يا پيداكردن تبلز باشيد.
• به ناحيه آسيب ديده نگاه كنيد. تورم و كبودي، كه نشان دهندة نشت خون به بافتهاست،
مي تواند از انتهاي استخوان يا مربوط به ر گها و ماهيچه هاي وابسته به آن باشد. بد شكلي شديد يا كوتاه شدن اندام و زاويه دارشدن بين دو مفصل، بدشكلي اطراف مفصل، كوتاه شدن
اندام، پيچ خوردن اندام در مقايسه با اندام مقابل نشان دهندة آسيب استخواني است. با پارگي يا حتي سوراخ كوچك پوست در نزديكي شكستگي بايد آن را شكستگي باز فرض كرد.
• ناحية آسيب ديده را لمس كنيد. اگر شكستگي واضح نبود، به آرامي و در طول استخوان آن را فشار دهيد، لمس كنيد، يا دست بكشيد تا بدشكلي، لمس دردناك يا تورم را پيدا كنيد.
4- جريان خون و اعصاب را با استفاده از كليد گ ح ح (گردش خون،حس، و حركت) بررسي كنيد (نگاه عملي).
گردش خون:
در مورد آسيب دست نبض راديال (در طرف شستي مچ دست قرار دارد) و در مورد آسيب پا نبض تيبياي خلفي (بين قوزك داخلي پا و تاندون آشيل قرار دارد) را لمس كنيد. دست يا پاي بدون نبض يك فوريت جدي است و نياز به جراحي فوري دارد.
حس:
اين يكي از علائم بسيار مفيد است. به آرامي انگشت پا يا دست مصدوم را لمس كنيد يا فشار دهيد و بپرسيد مصدوم چه احساسي مي كند. نداشتن حس، اولين علامت آسيب عصب يا
آسيب نخاع است.
حركت:
ناتواني در حركت ديرتر ايجاد مي شود. آسيب عصب را بررسي كنيد يعني از مصدوم بخواهيد انگشت دست يا پاي خود را تكان دهد. اگر انگشتان مصدوم آسيب ديده باشد او را مجبور نكنيد كه اين كار را انجام دهد. عروق خوني اصلي اندام از كنار استخوان عبورمي كند و هرگاه استخوان بشكند، رگ هاي خوني كنار آن در نتيجة خرده هاي شكستة استخوان يا گيركردن بين دو سر شكستة استخوان در خطر پاره شدن قرار مي گيرد. بافت های دست و پا، بدون خونرساني بيش از دو يا سه ساعت زنده نمي ماند. در اين موارد خيلي فوري درجستجوي مراقبت هاي پزشكي باشيد.
5- از دستور بيفا (بالانگه داشتن، يخ، فشار، استراحت ) استفاده كنيد.
6- براي بي حركت كردن شكستگي از آتل استفاده كنيد
7- در جستجوي مراقبت پزشكي باشيد.
آسيب به مفصل
دررفتگي
دررفتگي زماني رخ مي دهد كه مفصل انتهاي استخوان از فضاي مفصلي بيرون بيايد و دور شود. مفصل شانه، آرنج، انگشتان دست، لگن، كشكك و مچ پاها مفاصلي هستند كه بيش از همه در معرض دررفتگي قرار دارند. دررفتگي علائم و نشانه هايي شبيه شكستگي دارد
مانند: بدشكلي، درد شديد، تورم، و ناتواني مصدوم در حركت مفصل آسيب ديده. البته
علامت اصلي دررفتگي بدشكلي است و مفصل دررفته واقعاً از نظر ظاهري با مفصل سالم تفاوت دارد.
چه بايد كرد ؟
1- گ ح ح (گردش خون، حس، حركت) را بررسي كنيد. اگر انتهاي استخوان دررفته روي اعصاب و رگ ها فشار بياورد، بعد از ناحية دررفته، بی حسی يا فلج خواهيد داشت. براي همين هميشه نبضها رابررسي كنيد. اگر هيچ نبضي در اندام آسيب ديده نبود، مصدوم را خيلي سريع به يك مركز درماني بفرستيد.
2- روش بيفا را بكار بريد.
3- براي بيحرکت كردن مفصل در همان جاي خود (بصورت دررفته) از يك آتل استفاده كنيد
4- سعي نكنيد مفصل را جا بياندازيد (يعني نقطه دررفته را به جاي طبيعي بازگردانيد)، زيرا رگ ها و اعصاب آسيب خواهد ديد.
5- براي جاانداختن دررفتگي در جستجوي مراقبت هاي پزشكي باشيد.
پيچ خوردگي
پيچ خوردگي نوعي آسيب به مفصل است به گونه اي كه در آن ليگاما نها و بافت هاي ديگر آن بطور ناگهاني كشيده ميشود و يا پيچ مي خورد.
تلاش براي حركت يا استفاده از مفصل باعث افزايش شدت درد مي شود. پوست دور مفصل ممكن است تغيير رنگ پيدا كند زيرا بافت هاي پاره شده خونريزي مي كند. البته اغلب مشكل است بين درد شديد پيچ خوردگي و يك شكستگي افتراق داد، زيرا علائم و نشانه هاي آن شبيه هم هستند.
درمان شامل بالانگه داشتن، يخ، فشار و استراحت (بيفا) است. اينكه با گذاشتن فوري كمپرس سرد روي مفصل جلوي تورم آن را بگيريد بسيار مهم است؛ البته مهمتر از آن وارد كردن فشار روي آن با استفاده از باندكشي (الاستيك ) است تا تورم كاهش يابد.
آسيب به عضله
كشيدگي
كشيدگي عضلاني، زماني رخ ميدهد كه يك ماهيچه بيش از محدوده حركتي آن كشيده و يا پاره شود.
به دنبال چه بايد بود ؟
هريك از علائم و نشانه هاي زير ممكن است دليل بر كشيدگي عضلاني باشد:
• درد تيركشنده
• درد خيلي شديد به هنگام لمس ناحيه
• ايجاد حفره، دندانه دارشدن، يا برآمدگي كه ديده و يا لمس
مي شود.
• ضعف شديد و ناكار شدن ناحيه آسیب ديده
• سفتي و درد هنگام حركت عضله
چه بايد كرد؟
دستور بيفا را بكار بريد.
له شدگي
له شدگي عضلاني، معمولاً ناشي از ضربه به عضلات است.
به دنبال چه بايد بود؟
در له شدگي عضلاني هر يك از علائم زير ممكن است ديده شود:
• تورم
• درد و حساسيت به لمس
• سياهي يا كبودي كه چند ساعت بعد پيدا ميشود
چه بايد كرد؟
دستور بيفا را بكار بريد
