ناوبری پیشرفته ۲ • آموزش ناوبری در پاراگلایدر • بخش پنجم
ناوبری پیشرفته ۱ • آموزش ناوبری در پاراگلایدر • بخش چهارم
فوریه 2, 2019ناوبری پیشرفته ۳ • آموزش ناوبری در پاراگلایدر • بخش ششم
فوریه 4, 2019
پیدا کردن موقعیت – ارتفاع (ارتفاع سنج)
شما می توانید برای تشخیص موقعیت خود علاوه بر چیزهایی که تاکنون یاد گرفته اید از یک قطب نما نیز استفاده کنید. این مساله به این صورت امکان دارد که هر ارتفاعی با یکی از خطوط میزان موجود در نقشه توپوگرافیک شما مطابقت دارد.
همچنین شما می توانید به کمک یک ارتقاع سنج به این مساله پی ببرید که هنگام رسیدن به یک خط میزان در نقشه موقعیت خود را بلافاصله تشخیص دهید و از بالا و پایین رفتن بیهوده جلوگیری کنید.
این روش هنگامی که شما بر روی یک مسیر، دره و یا یک یال هستید بیشتر کاربرد دارد. همچنین از این مسئله می توانید در روش موقعیت یابی سه گوشه ای نیز استفاده کنید تا بتوانید با دقت بیشتری موقعیت خود را تشخیص دهید.
برای انجام این کار در مرحله اول شما باید مطمئن باشید که ارتفاع سنج شما کالیبره شده است.
سپس، شما باید نقطه ای را بر روی نقشه بیابید که بر روی مسیر شما (یال یا دره و...) با خطوط میزان تلاقی داشته باشید. در واقع این نقطه باید از نظر ارتفاع نزدیک به ارتفاع خطوط میزان موردنظر باشد.
کالیبره کردن ارتفاع سنج
بهترین و دقیق ترین روش آن است که ارتفاع سنج خود را در محلی که ارتفاع آن دقیقاً مشخص است قرار دهید تا ببینید چه ارتفاعی نمایش داده می شود.
روش بعدی آن است که ارتفاع سنج خود را با فشار بارومتریک محیط تنظیم کنید. برای انجام این کار نیاز به اطلاعات هواشناسی که از رادیو و یا ایستگاه های هواشناسی پخش می شود نیاز دارید.
پیدا کردن موقعیت فعلی
با استفاده از UTM GRID
در شکل زیر می توانید شبکه جهانی UTM را مشاهده کنید.
در گوشه پایین سمت چپ نقشه، شما می توانید اطلاعاتی در مورد مختصات UTM مربوط به نقشه ای که در اختیار دارید را مشاهده کنید.
این اطلاعات شامل مساحت پوشش داده شده توسط این نقشه و ناحیه ای از UTM که در نقشه نمایش داده شده است می باشد.
شماره یک ناحیه در مقابل آن ناحیه نمایش داده می شود. به مثال زیر توجه کنید.
UTM از دو مشخصه جهت نمایش مختصات استفاده می کند. – شمالی و شرقی - . موقعیتهایی که در یک ناحیه قرار دارند برحسب فاصله شرقی یا غربی که از خط اصلی UTM دارند و همچنین فاصله شمالی یا جنوبی که از خط استوا دارند اندازه گیری می شوند.
مولفه شرقی مختصات UTM
شکل مقابل را در نظر بگیرید.
محوطه ای که با رنگ قرمز نمایش داده شده است یکی از ناحیه های ما (Zone) می باشد.
خط فرضی که در مرکز هر ناحیه کشیده می شود نصف النهار مرکزی نامیده می شود.
این خط یک محدوده شرقی فرضی به طول 500,000 متر را در جهت شرقی و مثبت نمایش می دهد. (مطابق شکل)
مقدار این مولفه شرقی در حرکت به سمت شرق بیشتر از 500,000 و در حرکت به سمت غرب کمتر از 500,000 خواهد بود.
مولفه شمالی مختصات UTM
مولفه شمالی فاصله ای است از نصف النهار استوا برحسب متر.
در صورتیکه نقطه موردنظر در نیمکره شمالی باشد (نسبت به خط استوا) مختصات همواره از پایین به بالای نقشه افزایش پیدا می کند. (از سمت جنوب به شمال).
در این قسمت باید توجه داشته باشید که مختصات پایه در نیمکره شمالی (بر روی خط استوا) 0 متر می باشد.
برای نقاطی که در نیمکره جنوبی قرار دارند، خط استوا مقدار مرجع 10,000,000 متر را در نیمکره جنوبی خواهد داشت.
و این مقدار از شمال به جنوب در نقشه کاهش خواهد یافت. (در نیمکره جنوبی)
UTM Z19 0297480E 4834360N نقشه نیمکره شمالی
1- مختصات 0297480E نمایشگر یک مقدار شرقی غربی در مولفه شرقی مختصات UTM می باشد. این نقطه در فاصله 202,520 متری غربی نصف النهار مرکزی قرار گرفته است. (در ناحیه ذکر شده)
2- مقدار 202,520 متر به صورت زیر محاسبه شده است.
با توجه به آنکه 297,480E از 500,000mE کمتر است در نتیجه می توانیم بگوییم که مختصات فوق در غرب نصف النهار مرکزی ناحیه مربوطه قرار دارد.
بنابراین طبق روش زیر عمل می کنیم.
500,000mE – 0297480E = 202,520
و این به این معنا است که مختصات موردنظر ما 202 هزار و 520 متری غرب نصف النهار مرکزی می باشد.
توجه!
در صورتیکه عدد نمایشگر شرقی بزرگتر از 500,000mE باشد (به عنوان مثال 574620E) مختصات شما در فاصله 74,620 متری شرق نصف النهار مرکزی قرار گرفته است.
این مقدار از روش زیر محاسبه شده است.
574620E – 500000mE = 74,620
و می توان نتیجه گرفت مختصات شما در 74,620 متری شرق نصف النهار مرکزی می باشد.
3- مختصات 4834360N نمایشگر مولفه شمالی مختصات شما می باشد. در این حالت مختصات شما 4,834,360 متری شمال نصف النهار استوا می باشد.
(خط استوا به عنوان 0 متری یا مرجع حساب می شود.)
Z19 027480E 4834360N در یک نقشه نیمکره جنوبی
1- مختصات 0297480E دقیقاً مثل بالا محاسبه می شود.
2- مولفه 4834360N نمایش دهنده یک مختصات شمالی جنوبی می باشد.
محل این مختصات در فاصله 5,165,640 متری جنوب نصف النهار استوا می باشد.
این عدد حاصل تفریق 10,000,000mN و 4,834,360 می باشد.
1- مختصات UTM شمال ناحیه ( Zone )، مختصات شرقی ( Easting Coordinate ) و مختصات شمالی ( Northing coordinate ) می باشد.
2- این مولفه ها نمایشگر یک مختصات هستند که آن مختصات را برحسب متر نمایش می دهند. روشهای مختلفی در نوشتن مختصات UTM وجود دارد،
به عنوان مثال :
Z19 0297480E 4834360N
19 0297480E 4834360N
0297480mE 4834360mN
در این حالت از شماره ناحیه استفاده نشده، زیرا کل گروه کوهنورد در یک منطقه مشغول کوهنوردی می باشند و شماره ناحیه مربوطه را می دانند.
297480mE 4834360mN
3- گاهاً نوع نوشتن مختصات، می تواند دقت نوشتن آنها را نیز برای ما مشخص کند.
به عنوان مثال :
UTM Z19 0297480E 4834360N
( 19 297 4834 دقت 1000 متر به 1000 متر )
(19 2974 48343 دقت 100 متر به 100 متر)
(19 29748 483436 دقت 10 متر به 10 متر)
(19 297480 4834360 دقت 1 متر به 1 متر)
- شمال شبکه منطبق بر خطوط UTM می باشد.
- هرچقدر تعداد ارقام شما بیشتر باشد، دقت در تشخیص موقعیت شما بالاتر خواهد رفت.
559000m 4281000m (4 digit) 1000m x 1000m arca.
559700m 4281100m (6 digit) 100m x 100m area.
559750m 4281170m (8 digit) 10m x 10m area.
559753m 4281175m (10 digit) 1m x 1m area.
حال می خواهیم از یک زاویه سنج استفاده کنیم.
در صورتیکه چند راهنما با استفاده از یک نقشه در یک منطقه در حال فعالیت هستند و می توانند با استفاده از واکی تاکی با هم ارتباط برقرار کنند و می توان از روش زیر استفاده کرد.
1- مشخص کنید که موقعیت شما در کدامین مربع شبکه ای 1000 متری قرار گرفته است (این مقدار را از گوشه پایین سمت چپ بخوانید.)
به عنوان مثال موقعیت شما در 559000 and 4082000 قرار گرفته است.
2- دقت کنید که همواره ابتدا مولفه شرقی (خط شبکه ای عمود) را بخوانید و سپس مولفه شمالی (شبکه های افقی).
همچنین توجه داشته باشید که دو رقم بزرگ (رقمهای اصلی) و بقیه ارقام کوچک می باشند.
این نوع نوشتن ارقام خواندن آنها را ساده تر می کند.
3- زاویه سنج را درون مربع 1000 متری که در آن قرار دارید قرار دهید. حال می توانید مربع کوچکتری که موقعیت شما در آن قرار دارد را مشخص کنید.
1- حال می توانید ترکیبی از شبکه های عمومی و افقی مربع کوچک را برای مشخص کردن دقیق موقعیت خود بکار ببندید.
در واقع در این مثال موقعیت شما به صورت 559700 and 4082100 درمی آید.
در واقع شما می توانید موقعیت خود را با دقت 100 متر در 100 متر بخوانید.
زاویه سنج نمایش داده شده در شکل مقابل دقت فوق العاده بالاتری دارد.
مشخص کنید که موقعیت شما در کدامین مربع شبکه ای 1000 متری قرار گرفته است (این مقدار را از گوشه پایین سمت چپ بخوانید.)
به عنوان مثال موقعیت شما در 559000 and 4082000 قرار گرفته است.
1- دقت کنید که همواره ابتدا مولفه شرقی (خط شبکه ای عمود) را بخوانید و سپس مولفه شمالی (شبکه های افقی).
همچنین توجه داشته باشید که دو رقم بزرگ (رقمهای اصلی) و بقیه ارقام کوچک می باشند. این نوع نوشتن ارقام خواندن آنها را ساده تر می کند.
2- نمایشگر افقی زاویه سنج خود را مطابق شکل با خط افقی 82 در یک راستا قرار دهید و آن را به سمت راست یا چپ حرکت دهید تا زمانی که درجه بندی عمودی بر موقعیت شما منطبق گردد.
2- در این حالت ترکیبی از موقعیت عرضی و عمودی موجود بر روی زاویه سنج را به مقادیر روی نقشه اضافه کرده تا موقعیت دقیق را بدست آورید.
به این صورت خواهیم داشت. 559750 and 4082170
در این حالت در واقع شما می توانید موقعیت خود را با دقت یک مربع 10 متر در 10 متر محاسبه کنید.
تخمین مسافت پیموده شده
توضیحات
حدس زدن مسافت پیموده شده یکی از مواردی است که با بیشترین خطا انجام می گیرد.
موقعیتی پیش آمده که شما نیاز دارید مسافت ها را محاسبه کنید و شما توانایی انجام این کار را ندارید. بنابراین ما نیاز داریم که روشهایی را جهت محاسبه دقیق مسافت، سرعت و یا تخمین زدن آن بیاموزیم.
تا به حال به این فکر کرده اید که قله ای که در دوردست می بینید با شما چقدر فاصله دارد؟! توانایی تخمین فواصل یک استعداد خدادای نیست بلکه یک مهارت است که شما می توانید با تمرین آن را توسعه دهید.
تخمین زدن فواصل روشی است که در کوهنوردی کاربرد زیادی دارد و شما با کمک آن می توانید از بروز مشکلات احتمالی در طول برنامه خود جلوگیری کنید.
* برای اندازه گیری فواصل بر روی نقشه چندین تکنیک وجود دارد :
- خط مستقیم : اندازه گیری از نقطه A تا نقطه B بر روی نقشه (فواصل عرضی)
- مسیرهای پیچ دار : اندازه گیری مسافت یک مسیر کوهنوردی پیچ و خم دار بر روی نقشه (فواصل عرضی)
- مسیرهای شیب دار : اندازه گیری یک مسیر شیب دار بر روی نقشه (فواصل عمودی)
* برای تخمین فواصل بر روی زمین چندین روش وجود دارد:
- سرعت: تخمین سرعت حرکت خود بر روی زمین (چند مایل برساعت حرکت کرده اید؟)
- قدم شمار : شمردن تعداد قدمهای خود بر روی زمین و تبدیل آن به فاصله پیموده شده
- تخمین : دیدن یک نشانه بر روی زمین
- زمان : سعی کنید عادت کنید که نقشه و قطب نمای شما همواره در دسترس شما باشد و هر ساعت حداقل یک بار به آنها مراجعه کنید.
زمان شروع به حرکت خود، زمانهای استراحت و زمانهای حرکت را به یاد داشته باشید. این مقادیر به شما کمک می کند تا تخمین نسبتاً درستی از مسافتی که حرکت کرده اید داشته باشید.
اندازه گیری فواصل به صورت خط مستقیم
1- برای تشخیص فواصل مستقیم بین دو نقطه می توانید از یک وسیله خط کش مانند مثل یک کاغذ صاف استفاده کنید.
به این صورت که کاغذ را بر روی نقشه خود قرار دهید به طوریکه مطابق شکل دو لبه نقاط A و B کاملاً بر آن منطبق باشند. حال محل نقاط A و B را با تیک مشخص کنید.
2- برای تبدیل کردن فواصل بر روی نقشه به فاصله واقعی که در کره زمین وجود دارد، کاغذ خود را بر روی قسمتی از مقیاس ها را در نقشه ترسیم کرده قرار دهید.
حال می توانید مطابق شکل فاصله ای که بر روی خط کش مشخص کرده اید را بخوانید. به عنوان مثال در مورد شکل سمت راست این فاصله برابر 1 1/2 مایل می باشد.
3- می توانید این فاصله را برحسب مایل یا کیلومتر مشاهده کنید.
اندازه گیری فواصل در مسیرهای پیچ دار
اندازه گیری فواصل برای مسیرهایی که مستقیم نیستند کمی پیچیده تر می باشد.
یکی از تکنیک هایی که می تواند برای حل این مساله استفاده شود این است که مسیر پیچ و خم دار خود را به مجموعه ای از مسیرهای صاف تبدیل کرده و حاصل جمع فواصل این مسیرهای صاف تقریباً معادل طول مسیر پیموده شده می باشد.
میزان خطای این روش نیز منوط به تعداد خطوط مستقیمی است که ساخته می شود. هرچه تعداد این خطوط بیشتر باشد خطای این روش نیز کمتر است.
روش دیگری که برای محاسبه مسافتهای پیموده شده در مسیرهای پیچ و خم دار استفاده می شود استفاده از وسیله ای به نام Map Wheel می باشد.
این وسیله یک چرخ کوچک دارد که شما این چرخ را بر روی نقشه قرار داده و آن را بر روی مسیر پیموده شده خود می غلطانید.
در این حالت این وسیله ساده مسافت غلطانده شده بر روی نقشه (مسیر شما) را برحسب سانتیمتر یا اینچ نمایش می دهد.
فرض کنید مسیر شما از نقطه A به سمت نقطه B باشد. اولین کار محاسبه ارتفاع نقطه A (3240) و ارتفاع نقطه B (2800) می باشد.
2- اختلاف ارتفاع عمودی (VD) بین این دو نقطه حاصل کم کردن ارتفاع نقطه B از ارتفاع نقطه A می باشد که این مقدار برابر 440 فوت می شود.
3- حال فاصله افقی (HD) بین دو نقطه A و B را اندازه بگیرید. این فاصله با یک فلش دوطرفه در نقشه نمایش داده شده است.
4- حال با استفاده از فرمول زیر شیب مسیر را پیدا کنید.
(HD) + (Slope%) = مسافت کل
مثال:
5280ft (1mile) + 25% slope = 5280ft + 1320ft (25% of 5280) = 6600ft (1 1/4 mile)
25% * * شیب = (14) یعنی هر 4 فروت پیمایش افقی 1 فوت پیمایش عمودی **
شیب برحسب درصد (VD*100) / HD = % = درصد
شیب برحسب درجه = (VD*57.3) / HD = شیب degree
کل مسیر با پیچ و خمهای پیموده شده = 3 1/2 MILES = 18480 FEET
شیب % = (440 ft x 100)/18480 (+370 ft) [1 slope]
18480 کل مسافت = 18480 + 370 = 18850 feet
فاصله مستقیم بین دو نقطه = 3/4 MILE = 3960 فوت
شیب 12 % = (440 x 100) / 3960 (+443 ft) [6 slope]
3960 = کل مسافت 3960 + 443 = 4403 feet
تخمین فاصله با استفاده از سرعت
* تخمین سرعت حرکت شما می تواند بسیار مفید باشد چرا که با داشتن زمان حرکت و سرعت نسبی حرکت می توان فاصله را محاسبه نمود.
بخصوص زمانی که یک گروه با سرعت ضعیفترین فرد گروه قدم برمی دارند که نسبتاً سرعت ثابتی می باشد.
* برای انجام این محاسبات به جدول زیر نیازمندیم.
* با توجه به اطلاعات ارتش امریکا، اطلاعات زیر می تواند در محاسبه سرعت بسیار مفید باشد.
به عنوان مثال فرض کنید که شما در یک مسیر به طول 4 مایل با سرعت 4 مایل بر ساعت در حال حرکت هستید و تغییر ارتفاعی که در این مسیر می دهد 2000 فوت باشد، در نتیجه این مسیر برای شما 3 ساعت به طول خواهد انجامید.
1hr (4miles / 4 mph) + 2hrs (1hr per 1,000ft [2,000ft]) = 1 + 2 = 3 hours
تخمین مسافت با قدم شمار
لزوم شمردن قدمها چیست؟
شمردن قدمها، یکی از قدیمی ترین روشهای تخمین مسافت است که امروزه کمتر توسط کوهنوردان استفاده می شود، با این حال این روش، یکی از موثرترین روشها برای کوهنوردان و ماجراجویانی است که خود را به دل طبیعت می سپارند.
به یاد داشته باشید که کوهنوردانی که از مسیرهای عادی کوهنوردی استفاده نمی کنند و همواره به دنبال کسب تجربه های جدید هستند باید با این روش آشنا باشند.
تخمین مسافت پیموده شده یکی از مسائل مهم در حین انجام یک برنامه جدید می باشد. در حالی که شاید اکثر ما بتوانیم در مورد جهت درست حرکت ابراز نظر کنیم ولی کمتر کسی است که دید درستی از میزان مسافت باقی مانده و یا طی شده داشته باشد.
خوب شاید تا به حال حتماً این مساله را تجربه کرده اید که در طول یک مسیر جدید و با توجه به نقشه منتظر دیدن یک کوه و یا دریاچه و... هستید.
ولی هرچه می روید به آن نمی رسید و دچار شک می شوید. حتی شاید از مسیر خود بازگردید و بیشتر روی نقشه مطالعه کنید.
توجه داشته باشید که در صورتیکه بتوانید از این تکنیک ساده (قدم شمار) استفاده کنید تخمین مسافت تا هدف برای شما بسیار آسانتر خواهد شد.
در برخی نقاط کوهنوردان از وسیله ای به نام قدم شمار استفاده می کنند. قدم شمار، یک وسیله ساده صرفاً جهت شمارش قدمهای شما می باشد.
استفاده از این تکنیک در عملیات امداد و نجات نیز می تواند بسیار موثر باشد جایی که فرد آسیب دیده جهت حرکت و تعداد قدمهای خود را می داند و درصورت امکان اطلاع این موارد به شما، می توانید حتی در تاریکی مطلق نیز فرد مجروع را پیدا کنید.
* در یک جنگل انبوه، جایی که دیدی نسبت به محیط اطراف خود ندارید، قدم شمار بهترین وسیله ای است که می تواند فواصل را به شما بگوید.
این تنها روشی است که می تواند به فرد ماجراجو بگوید که چقدر از مسیر را پیموده، با استفاده از این اطلاعات، فرد می تواند موقعیت خود را در هر لحظه حدس بزند.
* برای بالا بردن دقت انجام این عملیات، فرد باید در مسیرهای مختلف روی زمین این کار را بارها و بارها تمرین کند.
ابتدا شما باید محاسباتی را انجام دهید. 100 متر را در سه حالت بر روی زمین اندازه بگیرید. زمین صاف و ساده، زمین ناهموار با شیبهای نه چندان زیاد و در نهایت تپه شیب دارد.
سپسس بر روی هر کدام از زمینهایی که گفته شد تعداد قدمهایی که مورد نیاز است تا 100 متر را بپیماید حساب کنید.
(هر بار که پای چپ شما به زمین می رسد و یا به عبارتی دیگر هر 2 قدم معادل 1 شمارش برای شمار می باشد).
شما سه حالت شمارش متفاوت برای سه نوع زمین متفاوت خواهید داشت. در صورتی که شما کوله حمل می کنید و از کفش های کوهنوردی استفاده می کنید می توانید نتیجه آزمایش خود را تکرار کنید و مقادیر آن را به یاد داشته باشید.
* هنگامی که شما از یک نقشه استفاده می کنید و قصد رسیدن به هدفی را دارید که در 3 کیلومتری شما واقع است، شما می توانید حدس بزنید که برای رسیدن به این هدف حدوداً چند قدم شمار نیاز است.
* هر راهنمایی می تواند مشابه جدول زیر برای خود یک قدم شمار بوجود بیاورد تا آمار و اندازه قدمهای خود را در شرایط مختلف داشته باشد.
