- تشخیص جهت حرکت
- نحوه انجام
- گرای فعلی
- Track کردن موقعیت فعلی
- نحوه انجام
- پیدا کردن موقعیت
- تشخیص مسافت ها در سفر
- نحوه انجام
- محاسبات
نحوه انجام کار
آیا فکر می کنید مقصد تعیین شده شما و محلی که در نهایت به آن می رسید یکی هستند؟!
نکته ای که همه کوهنوردان می دانند این است که مسیر حرکت کوهنوردان خط مستقیم نیست. در واقع شما برای رسیدن به هدف، گاهاً مجبور به دور زدن رودخانه، صخره و یا صعود قله و همچنین تراورس آن می شوید. پس مسیر حرکت شما خط مستقیم نیست.
یک راه حل برای این مسأله آن است که همواره نسبت به انحرافات مسیر هشیار بوده و سعی کنیم در صورت ایجاد یک انحراف در ادامه مسیر آن انحراف را تصحیح کنیم. به یاد داشته باشیم که در صورتیکه یک انحراف بزرگ داشته باشیم حتماً باید یک گرابندی جدید برای رسیدن به هدف انتخاب کنیم.
روش اول :
1- ابتدا گرای مورد نظری را که می خواهید دنبال کنید مشخص کنید. به عنوان مثال فرض کنیم می خواهیم به سمت 120 درجه حرکت کنیم. برای این حالت قطب نما را آنقدر بچرخانید تا زمانیکه خط ثابت مشکی بر روی 120 درجه قرار بگیرد.
2- صفحه مدور Bezel را آنقد بچرخانید تا خط شب نمای آن در جهت شمال قرار گیرد.
3- جهت تنظیم شده را دنبال کنید.
روش دوم
1- ابتدا، قطب نما را طوری تنظیم کنید که جهت شمال و خط شب نمای Bezel و خط ثابت مشکی قطب نما بر هم منطبق باشند.
2- گرای مورد نظر را که در این مثال 120 درجه است از 360 درجه کم کنید. 360 – 120 = 240
3- خط شب نمای Bezel را آنقدر بچرخانید تا شب نمای آن بر روی 240 درجه منطبق شود.
4- در این حالت قطب نما را آنقدر بچرخانید تا زمانیکه خط شب نمای Bezel بر روی شمال قرار گیرد. خط ثابت مشکی در این حالت بر روی 120 درجه قرار خواهد گرفت.
روش سوم
1- خط شب نمای Bezel را بر روی خط ثابت مشکی منطبق کنید. در این مرحله اهمیتی ندارد قطب نما در چه جهتی قرار دارد.
2- گرای مورد نظر را بر 3 تقسیم کنید. (به عنوان مثال 120 درجه) 120/3=40 (40 کلیک به سمت چپ)
* برای بیشتر از 180 درجه، باید، گرای مورد نظر – 360 را حساب کنیم. و زاویه مقابل هر گرا برابر 360 منهای آن گرا خواهد بود.
به عنوان مثال زاویه مقابل 285 مساوی 75 درجه می شود. اگر 75 را بر 3 تقسیم کنیم نتیجه می شود 25. یعنی 25 کلیک به سمت راست.
گرای موردنظر کمتر از 180 درجه به سمت چپ می رود و گرای موردنظر بیشتر از 180 درجه به سمت راست می رود.
3. Bezel را به اندازه 40 کلیک به سمت چپ بچرخانید.
4- در این حالت قطب نما را آنقدر بچرخانید تا زمانیکه خط شب نمای Bezel با شمال هم راستا شود. خط ثابت مشکی جهت را برای ما نمایش می دهد.
حفظ جهت حرکت
آیا تا به حال برای شما پیش آمده که بخواهید با قطب نما به مقصدی خاص بروید ولی سر از جای دیگر در بیاورید؟!
- استفاده از قطب نما، بدون توجه به انحراف از خط اصلی مسیر، تعقیب قطب نما Follow Compass نامیده می شود.
- این تعقیب باعث ایجاد خطای انحرافی می شود که در شکل زیر به خوبی نمایش داده شده است.
- در واقع قطب نمای شما تنها جهت حرکت را برای شما مشخص می کند.
- به طور عادی روشی برای جلوگیری از این خطای انحرافی وجود ندارد.
- اینجاست که وارد مرحله جدیدی از ناوبری می شویم.
- این ناوبری، نوع پیشرفته چیزی است که با آن آشنا شدیم.
- درختان، صخره ها، کوه ها، تپه ها، دریاچه و یا هر چیز مشخصی که بتوانید آن رادر طول مسیر تشخیص دهید ابزار شما در این ناوبری می باشد.
حرکت از نقطه A به سمت نقطه میانی B و از آنجا به سمت نقطه میانی C و از آنجا به سمت هدف
- توجه داشته باشید که این فواصل باید کوتاه باشند.
- این مطلب وقتی اتفاق می افتد که شما از مسیر اصلی فاصله گرفته اید ولی در همان جهت قبلی حرکت می کنید.
- قطب نما به تنهایی برای تشخیص دادن این انحراف کافی نمی باشد.
- برای جلوگیری از این اتفاق یک عارضه مشخص مانند تپه، درختی بلند، صخره و... را انتخاب کنید. مسیر خود را به سمت آن ادامه دهید و سپس مجدداً عارضه ای دیگر پیدا کنید و این کار را آنقدر ادامه دهید تا به هدف برسید.
با استفاده از روشهای زیر، شما می توانید خطای ذکر شده را تا حد زیادی حذف کنید.
- همواره در طول مسیر، هم به برجستگی هایی که به عنوان نشانه انتخاب کرده اید توجه داشته باشید و هم به هدف
- گرای خود را هرچند وقت یکبار حتماً چک کنید تا از خطاهای کوچک جلوگیری کنید.
- در صورت امکان از گراگیری در مسیرهایی با فاصله هایی کوتاه استفاده کنید.
- همواره درصد پیشرفت خود در مسیر را با نقشه مطابقت دهید.
- سعی کنید به جای استفاده از یک نقطه از یک خط کمک بگیرید. به عنوان مثال، دسترسی به یک رود بسیار آسانتر از دسترسی به آبشاری در همان رود است.
- در طول مسیر از علائمی استفاده کنید که دائماً دیده می شوند به عنوان مثال یک درخت بزرگ و یا یک صخره بزرگ. (به صورتی که در راستای هم باشند.) به محض اینکه شما از مسیر خارج شوید متوجه خواهید شد چون این علائم از راستای هم خارج می شوند.
1- هنگام پیاده روی شما به یک تپه می رسید.
2- شما 90 درجه به سمت چپ می آیید و آنقدر جلو می روید تا تپه را پشت سر بگذارید.
3- حال 90 درجه به سمت راست می آیید تا تپه را کاملاً پشت سر بگذارید.
4- نکته ای که در اینجا باید به آن توجه کنید این است که فاصله ای که منحرف شده اید با فاصله ای که برای بازگشت به مسیر مورد نظر نیاز است یکی هستند.
1- هنگام پیاده روی شما به یک دریاچه می رسید.
2- در طرف دیگر دریاچه ، شما درختی می بینید که دقیقاً بر روی مسیرتان منطبق شده است.
3- از کنار دریاچه عبور کرده و خود را به درخت برسانید.
4- حال می توانید طبق گرای قبلی به مسیر خود ادامه دهید.
- بازگشت از مسیر پیموده شده کار چندان سختی نیست.
در واقع شما برای انجام این کار کافیست دو نکته زیر را بدانید.
- گراهای کمتر از 180 درجه با 180 جمع می شوند.
- گراهای بیشتر از 180 درجه از 180 کم می شوند.
شما در کنار دریاچه ای هستید و می خواهید به کمپ خود بازگردید. گرای کمپ شما 195 درجه می باشد. اما در این قسمت راهی هم وجود دارد که می تواند ما را در رسیدن به کمپ کمک کند (یعنی با رساندن خود به راه می توانیم به آسانی کمپ خود را پیدا کنیم.)
- اما سوال این است که وقتی به راه رسیدیم به کدام طرف برویم؟! چپ یا راست؟!
تنها کاری که باید در این حالت انجام دهید این است که یک مقدار اولیه برای قطب نمای خود تعریف کنیم.
مقدار 165 درجه برای این کار خوب است. حال با رسیدن به راه کافیست به سمت راست بروید تا به کمپ خود برسید.
توجه!!
این نوع گراگیری با برجستگی های نقطه ای امکان پذیر نیست.
به عنوان مثال می توانیم از نشانه های زیر استفاده کنیم.
- راه
- رودخانه
- جاده
- ساحل
توضیحات
* همراه داشتن نقشه و قطب نما و جستجو کردن در نقشه را برای خود به صورت یک عادت دربیاورید. خیلی لذت بخش است که هر 1 ساعت یکبار موقعیت و مسیر حرکت خود را (ترجیحاً در شرایط دید کم) با استفاده از نقشه و قطب نما تشخیص دهید. نوشتن زمان شروع برنامه، زمانهای استراحت و ساعتهای عمومی گام برداری بسیار مطلوب خواهد بود. این قضیه به شما کمک خواهد کرد تا مسافتی را که پیموده اید نیز به راحتی محاسبه کنید.
* برای تشخیص موقعیت خود، شما باید موقعیت نقاط برجسته و مشخص روی نقشه را با محلی که در آن ایستاده اید مطابقت دهید.
برای پیدا کردن موقعیت روی نقشه چندین روش وجود دارد.
- روش برش – برای اجرای این روش استفاده از نقشه کافیست (به قطب نما نیازی نداریم)
- برش اصلاح شده – این روش به کمک یک نقشه و یا یک گرا توسط قطب نما امکان پذیر است.
- برش فاصله ای – بوسیله قطب نما امکان پذیر است.
- روش تقاطعی – بوسیله دو گراگیری امکان پذیر است.
- روش سه گوش – بوسیله سه گراگیری امکان پذیر است.
- روش برش تنها یک پیش نیاز لازم دارد. شما باید حداقل 2 (ترجیحاً 3) نقطه قابل تشخیص بر روی زمین داشته باشید که در نقشه ما هم موجود باشند.
- نقشه را مطابق شکل در جهت علائم طبیعی قرار دهید. حال از یک وسیله (مثلاً یک خط کش) استفاده کرده مطابق شکل خط کش را در جهت علائم بر روی نقشه قرار داده و خط بکشید. حال این کار را برای علامت دوم نیز انجام دهید. محل تلاقی این نقاط محل قرار گرفتن شما بر روی نقشه می باشد.
- این روش، یک پیش نیاز دارد. شما باید بر روی یک مشخصه خطی در طبیعت قرار داشته باشید. (مثلاً راه، رودخانه، جاده، یال و...)
- نقشه را با زمینی که مقابل شما قرار دارد مطابقت دهید. (نقشه بایددر جهت شمال مغناطیسی قرار داشته باشد.)
- حال از یک خط کش استفاده کرده و بر روی نقشه، خطی در جهت مشخصه موجود بر روی نقشه بکشید.
- این کار را می توانید به صورت چشمی نیز انجام دهید.
- برای این کار می توانید از یک قطب نما نیز استفاده کنید. به این صورت که گرای مشخصه روی زمین را با قطب نما گرفته و قطب نما را طوری بر روی نقشه بچرخانید تا در گرای گرفته شده قرار گیرد. حال با خط کش قطب نما خطی بکشید. محل تلاقی خط شما و راه موقعیت فعلی شما می باشد.
مثال 1 : شما در حال حرکت به سمت هدف هستید. می خواهیم بدانیم که شما در کجای این خط قرار دارید؟!
- بعد از گرفتن گرای یک علامت بر روی زمین (مانند تپه) شما می توانید موقعیت خود را بر روی خط کشیده شده به سمت این هدف با تخمین فاصله بدست آورید.
با این تکنیک شما می توانید موقعیت خود را بر روی این خط شناسایی کنید. این موقعیت در این مثال با X نشان داده شده است.
- در مورد تخمین زدن فاصله و محاسبه مسافت در فصلهای آتی به صورت مفصل صحبت خواهیم کرد.
- لازمه استفاده از این تکنیک وجود دو علامت مشخص بر روی زمین است که در نقشه نیز وجود داشته باشند.
- نقشه را در جهت شمال مغناطیسی قرار دهید. حال گرای نقطه اول را گرفته و قطب نما را بر روی نقشه قرار دهید و آنقدر آن را بچرخانید تا در جهت گرای گرفته شده قرار بگیرد. با خط کش خط مستقیمی در جهت این گرا بر روی نقشه بکشید.
- برای نقطه دوم نیز دقیقاً کار گفته شده در مرحله قبل را تکرار نمایید.
- محل تلاقی خطوط به صورت حدودی محل و موقعیت شما را نمایش می دهد.
- لازمه استفاده از این تکنیک داشتن 3 نقطه مرجع مشخص و بارز بر روی زمین است که در نقشه شما نیز وجود داشته باشند.
- نقشه را در جهت شمال مغناطیسی قرار دهید.
حال گرای نقطه اول را توسط قطب نما گرفته و سپس قطب نما را بر روی نقشه قرار داده و (فقط قطب نما را) آن را آنقدر بچرخانید تا گرای محاسبه شده توسط قطب نما نمایش داده شود.
در این حالت طبق توضیحات فریم قبلی خطی بکشید. این کار را برای مشخص های دیگر نیز انجام دهید.
- حال به شکل پایینی توجه کنید.
مثلثی که در این شکل ایجاد شده محدوده محل شما را نمایش می دهد. هر چقدر گرا ی گرفته شده شما و دقت نقشه شما بالاتر باشد محدوده این مثلث کوچکتر خواهد شد. (هر چقدر مثلث کوچکتر باشد دقت اندازه گیری بالاتر است.)
می خواهیم کاری انجام دهیم که نقشه ما به زبان قطب نما صحبت کند!
همانطور که می دانید با هر بار خواندن گرا در نقشه و برای استفاده از این گرا در قطب نما باید شمال شبکه را به شمال مغناطیسی تبدیل می کردیم. این عمل ممکن است با خطاهای محاسباتی همراه باشد. حال می خواهیم روش ساده تری را برای انجام این عمل یاد بگیریم.
خطوط شمال مغناطیسی کشیده شده بر روی نقشه به شما اجازه می دهند تا نقشه خود را با علائم طبیعی موجود بر روی زمین مطابقت دهید.
همچنین شما می توانید با استفاده از خطوط مغناطیسی شمالی که بر روی نقشه کشیده شده (مطابق شکل) عوارض طبیعی، موقعیت خود و... را تشخیص دهید و بدون نیاز به قرار دادن نقشه در جهت شمال، می توان بلافاصله موقعیت علائم طبیعی و هر چیز دیگری را بر روی نقشه شناسایی کرد.
1- با استفاده از خطوط شمال مغناطیسی کشیده شده بر روی نقشه، دیگر شما نیازی ندارید که نقشه را در جهت شمال مغناطیسی قرار دهید و می توانید به راحتی از قطب نما و نقشه استفاده کنید.
2- با استفاده از یک خط کش و یا چیزی مشابه آن (با یک لبه صاف) خطوط شمال مغناطیسی را بر روی نقشه خود مطابق شکل بکشید.
اینکار را قبل از اجرای برنامه خود در محیطی آرام انجام دهید.
خطوط را به صورت مشخص و مرتب بر روی نقشه رسم کنید.
هر چقدر تعداد خطوط بیشتر باشد دقت کار شما بیشتر خواهد شد.
1- یک مشخصه های بارز طبیعی را بر روی نقشه پیدا کنید.
2- گرای آن را پیدا کنید.
- مثال : شما بر روی یک جاده خاکی قرار گرفته اید و می خواهید گرای خود را نسبت به تپه بیابید.
1- قطب نما را آنقدر پایین بیاورید تا بتوانید تمام صفحه آن را مشاهده کنید. (تا سینه با کمر)
2- خط نشانه قطب نما را در جهت تپه باقی نگهدارید (گرای تپه 25 درجه می باشد)
3- Bezel را آنقدر بچرخانید تا خط شب نمای Bezel در جهت عقربه قطب نما قرار گیرد (مطابق شکل) هنگامی که مطابق شکل این عمل انجام شده Bezel را در جای خود حفظ کنید.
(خط شب نمای Bezel در این حالت جهت شمال را برای شما نمایش می دهد.)
مرحله چهارم : با استفاده از قطب نما و نقشه
1- نیازی نیست نقشه را در جهت شمال مغناطیسی قرار دهیم. چرا؟! به این دلیل که شما از خطوط شمال مغناطیسی استفاده می کنید و خط شب نمای Bezel در این جهت قرار دارد.
2- حال قطب نما را کامل باز کنید و آن را طوری روی نقشه قرار دهید که گوشه سمت چپ و بالای قطب نما بر روی تپه قرار بگیرد.
3- در این حالت کل قطب نما را به مرکز تپه طوری بپرخانید که خط شب نمای Bezel (که همانطور که در مرحله سوم دیدیم نمایشگر شمال مغناطیسی است) با خطوط شمال مغناطیسی موجود بر روی نقشه موازی شود.
- خط شب نمای Bezel در این حالت همواره به سمت شمال مغناطیسی خواهد بود (بالای نقشه)
به صفحه چرخان قطب نما توجهی نکنید.
توجه
مربع زرد رنگ نمایش داده شده در شکل نمایشگر آن است که خط شب نمای Bezel با خطوط شمال مغناطیسی موجود در نقشه موازی است.
4- در این حالت خطی از تپه به سمت جاده خاکی بکشید. این خط موقعیت شما را نمایش می دهد.